همانطور که در این فصل توضیح دادیم، واحدهای بازرگانی ممکن است از یکی از دو سیستم دائمی یا ادواری برای موجودی کالای خود استفاده کنند. ما تا اینجای فصل حسابداری بازرگانی بر ویژگی‌های سیستم موجودی دائمی تمرکز داشتیم. در این درس، سیستم موجودی ادواری را مورد بحث و آموزش قرار می‌دهیم.
پیش نیاز این درس : مقدمه آموزش حسابداری بازرگانی
یکی از تفاوت‌های کلیدی بین دو سیستم دائمی و ادواری، مرحله محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته است.
تصویر زیر تفاوت بین دو سیستم ادواری و دائمی را نشان می‌دهد.
تعیین بهای تمام شده کالاهای فروش رفته در سیستم ادواری
نحوه محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته در سیستم ادواری با سیستم دائمی متفاوت است.
در سیستم دائمی، با هر مرتبه فروش بهای تمام شده کالاهای فروش رفته و کاهش موجودی کالا ثبت انجام می‌شود ولی در سیستم ادواری با هر مرتبه فروش، بهای تمام شده کالای فروش رفته ثبت نمی‌شود، در عوض در پایان دوره، یک انبارگردانی برای تعیین مانده موجودی کالای پایان دوره انجام می‌شود و سپس با کسر نمودن موجودی کالای پایان دوره از بهای تمام شده کالای آماده فروش، بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه می‌شود.
جمع موجودی اول دوره و خرید طی دوره برابر با بهای تمام شده کالای آماده فروش است.
تفاوت دیگر بین این دو روش این است که سیستم دائمی برای هر رویداد مالی که بر موجودی کالا تأثیر گذار است (مانند خرید، هزینه حمل، برگشت از خرید و تخفیفات، و تخفیفات نقدی خرید) به طور مستقیم حساب موجودی کالا را تغییر می‌دهد ولی در سیستم ادواری به این صورت نیست.
در سیستم ادواری از حساب‌های جداگانه‌ای برای خرید کالا، هزینه حمل، برگشت از خرید و تخفیفات، و تخفیفات نقدی خرید استفاده می‌شود. به منظور نشان دادن این حساب‌ها، در تصویر زیر محاسبه بهای تمام شده کالاهای فروش رفته برای فروشگاه سیمرغ در سیستم ادواری (با استفاده از اطلاعات فرضی) نشان داده‌ایم.
دقت داشته باشید که عناصر اساسی شامل موجودی کالای اول دوره، کالای آماده فروش، موجودی کالای پایان دوره و بهای تمام شده کالای فروش رفته در تصویر زیر برجسته شده‌اند. در فصل موجودی کالا در مورد چگونگی تعیین بهای تمام شده کالای فروش رفته با استفاده از سیستم ادواری بیشتر خواهید آموخت.
استفاده از سیستم موجودی ادواری بر شکل ارائه صورت وضعیت مالی (ترازنامه) تاثیری ندارد. مانند سیستم دائمی، موجودی کالا در طبقه دارایی‌های جاری گزارش می‌شود. فروشگاه سیمرغ مانده موجودی کالا در 31 شهریور 1401 را 400.000.000 ریال گزارش کرده است.
ثبت‌های دفتر روزنامه در سیستم ادواری
همانند سیستم دائمی، در سیستم ادواری نیز همزمان با فروش کالا، ثبت فروش کالا انجام می‌شود. اما برخلاف سیستم دائمی، در زمان فروش کالا، بهای تمام شده کالای فروش رفته ثبت نمی‌شود. درعوض، واحدهای بازرگانی در پایان دوره مالی شمارش موجودی کالا (انبار گردانی) را انجام می‌دهند تا (1) موجودی کالای پایان دوره و (2) بهای تمام شده کالای فروش رفته در طول دوره را محاسبه کنند.
در سیستم ادواری، به جای ثبت خرید کالا در حساب موجودی کالا، در حساب خرید کالا ثبت می‌شود. برای ثبت هر کدام از هزینه حمل، برگشت از خرید و تخفیفات، و تخفیفات نقدی خرید نیز حساب‌های جداگانه‌ای وجود دارد.
برای نشان دادن ثبت خرید و فروش کالا در سیستم موجودی ادواری، از همان مثال درس‌های ثبت خرید کالا و ثبت فروش کالا (فروشگاه رضوان و فروشگاه سیمرغ) استفاده خواهیم کرد.
ثبت خرید کالا
فروشگاه رضوان بر اساس فاکتور فروش فروشگاه سیمرغ (تصویر زیر)، 38.000.000 ریال خرید کالا را به صورت تصویر زیر ثبت می‌کند (دقت کنید که خرید تجهیزات یا ملزومات را در حساب خرید ثبت نکنید).
محدودیت دسترسی کامل به این درس
-
دوست عزیز.
-
دسترسی کامل به این درس برای کاربران ویژه حسابیار در نظر گرفته شده است.
-
با عضویت به عنوان کاربر ویژه‌ی حسابیار، علاوه بر دسترسی به این مطلب، به سایر مطالب مختص کاربران ویژه هم دسترسی پیدا می‌کنید.
محدودیت دسترسی کامل به این درس
دسترسی کامل به این درس برای اعضای ویژه حسابیار در نظر گرفته شده است.
ترتیب پیشنهادی حسابیار برای خواندن مطالب فصل حسابداری بازرگانی:
آخرین دیدگاه‌ها