اصل تحقق درآمد چیست؟
اصل تحقق درآمد، یکی اصول حسابداری است که بر اساس آن، درآمد زمانی شناسایی می‌شود که مزایا و خطرات مالکیت از فروشنده به خریدار منتقل شده باشد، یا زمانی که ارائه خدمات به صورت کامل انجام شده باشد. در اصل تحقق درآمد، زمان دریافت وجه نقد مهم نیست و فقط زمان تحویل کالا یا خدمات مهم است. اصل تحقق درآمد، یکی از ارکان اصلی به کارگیری مبنای حسابداری تعهدی است.
توضیح اصل تحقق درآمد
اصل تحقق ملزم می‌کند که هنگام تحویل کالا یا خدمات به مشتری، درآمد شناسایی می‌شود. مطابق این اصل، درآمد باید هنگام فروش کالاها یا خدمات، چه وجه نقد دریافت شود یا نه، شناسایی شود.
به همین ترتیب، وقتی کالاها خریداری می‌شوند یا خدمات دریافت می‌شوند، صرف نظر از اینکه پول نقد پرداخت کرده‌ایم یا خیر، باید هزینه شناسایی شود.
طبق این اصل، درآمد شناسایی نمی‌شود مگر اینکه محقق شود. زمان تحقق درآمد بسته به شرایط، متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، درآمد زمانی تحقق می‌یابد که کالا یا خدمات به مشتری تحویل داده شده باشد و نه در زمانی که قرارداد منعقد شده باشد.
با استفاده از این اصل، درآمد صرفاً با دریافت سفارش بدست نمی‌آید، یا برای شناخت درآمد نباید تا زمان دریافت پول صبر کرد.
مثال
بهترین راه برای درک اصل تحقق درآمد از طریق مثال‌های زیر است:
- پیش دریافت کالا: مشتری 100 میلیون ریال جهت ساخت یک دستگاه تولید ماسک، به صورت پیش پرداخت به فروشنده پرداخت می‌کند. فروشنده تا زمانی که دستگاه را به مشتری تحویل نداده، نباید 100 میلیون ریال به عنوان درآمد شناسایی کند. در نتیجه، ابتدا 100 میلیون ریال به عنوان بدهی (در حساب پیش دریافت) ثبت می‌شود، و پس از تحویل دستگاه، این مبلغ به حساب درآمد منتقل می‌کند.
- پیش دریافت خدمات: مشتری برای یک سال پشتیبانی کامل از نرم افزار 60 میلیون ریال به عنوان پیش پرداخت، پرداخت می‌کند. ارائه دهنده نرم افزار تا زمانی که کاری را روی محصول انجام نداده، 60 میلیون ریال را به عنوان درآمد شناسایی نمی‌کند. بنابراین ارائه دهنده نرم افزار می‌تواند در ابتدا کل 60 میلیون ریال را به عنوان بدهی (در حساب پیش دریافت خدمات) ثبت کند و سپس 5 میلیون ریال (12÷60) از این مبلغ را به صورت ماهیانه به حساب درآمد منتقل کند.
- تحویل چندگانه: فروشنده‌ای با یک شرکت هواپیمایی قراردادی منعقد می‌کند که بر اساس آن یک هواپیما به اضافه یک سال تعمیر و نگهداری موتور، و آموزش اولیه خلبان به مبلغ 250 میلیارد ریال بفروشد. در این حالت، فروشنده باید شناسایی درآمد را به سه مرحله (تحویل هواپیما،تعمیر و نگهداری موتور،آموزش اولیه خلبان) تقسیم کند و با تکمیل هر یک از آنها درآمد مربوط به آن مرحله را شناسایی کند. بنابراین، احتمالاً تمام درآمد حاصل از ساخت هواپیما، هنگام تحویل تحقق می‌یابد، ولی تحقق درآمد بخش‌های نگهداری و آموزش تا تکمیل آن مراحل، به تأخیر می‌افتد.
اصل تحقق در استانداردهای حسابداری
در بند 15 و 21 استاندارد حسابداری شماره 3 درآمد عملیاتی، به ترتیب برای شناسایی فروش کالا و ارائه خدمات شرایطی در نظر گرفته که به صورت زیر است:
فروش كالا
15- درآمد عملیاتی حاصل از فروش كالا باید زمانی شناسایی شود كه كلیه شرایط زیر تحقق یافته باشد:
الف. واحد تجاری مخاطرات و مزایای عمده مالكیت كالای مورد معامله را به خریدار منتقل كرده باشد،
ب. واحد تجاری هیچ دخالت مدیریتی مستمر درحدی كه معمولاً با مالكیت همراه است یا كنترل مؤثری نسبت به كالای فروش رفته اعمال نكند،
ج. مبلغ درآمد عملیاتی را بتوان به گونه‌ای اتكاپذیر اندازه‌گیری كرد،
د. جریان منافع اقتصادی مرتبط با معامله فروش به درون واحد تجاری محتمل باشد، و
ﻫ. مخارجی را كه درارتباط با كالای فروش رفته تحمل شده یا خواهد شد بتوان به گونه‌ای اتكاپذیر اندازه‌گیری كرد.
ارائـه خدمات
21- هرگاه ماحصل معامله‌ای را كه متضمن ارائـه خدمات است بتوان به‌گونه‌ای اتكاپذیر براورد كرد، درآمد عملیاتی مربوط باید با توجه به میزان تكمیل آن معامله شناسایی شود. ماحصل معامله، زمانی به‌گونه‌ای اتكاپذیر قابل برآورد است كه همه شرایط زیر احراز شده باشد:
الف. جریان منافع اقتصادی مرتبط با معامله به درون واحد تجاری محتمل باشد،
ب. مبلغ درآمد عملیاتی را بتوان به گونه‌ای اتكاپذیر اندازه‌گیری كرد،
ج. میزان تكمیل معامله به گونه‌ای اتكاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد، و
د. مخارجی كه درارتباط با ارائـه خدمات تحمل شده یا خواهد شد، به‌گونه‌ای اتكاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد .
پیشنهاد عضویت در حسابیار
-
دوست عزیز.
-
شما با عضویت ویژه در حسابیار، می‌توانید به درس‌ها و آموزش‌ها دسترسی کامل داشته باشید.
ترتیب پیشنهادی حسابیار برای خواندن مطالب فصل اصلاح حساب‌ها:
آخرین دیدگاه‌ها