حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود | انواع دارایی ثابت + مثال

تعیین بهای تمام‌شده دارایی‌های ثابت

اصل بهای تمام‌شده تاریخی ایجاب می‌کند که شرکت‌ها دارایی‌های ثابت را به بهای تمام‌شده ثبت کنند. بنابراین، شرکت‌های هواپیمایی ماهان و آسمان، هواپیماهای خود را به قیمت تمام‌شده ثبت می‌کنند.

بهای تمام‌شده شامل تمام مخارج لازم برای به‌دست‌آوردن یک دارایی و آماده‌سازی آن برای استفاده می‌باشد.

به عنوان مثال، زمانی که شرکت هواپیمایی ماهان، تجهیزاتی را خریداری می‌کند، قیمت خرید، هزینه‌های حمل و نقل، هزینه‌های نصب و راه‌اندازی، همگی بخشی از بهای تمام شده تجهیزات هستند.

در خریدهای نقدی، برای محاسبه بهای تمام‌شده، وجه نقد پرداختی ملاک است، و در صورتی از دارایی‌های غیرنقدی جهت پرداخت استفاده شود، معادل قیمت نقدی آن، مبنا قرار می‌گیرد.

• معادل قیمت نقدی برابر است با ارزش منصفانه دارایی واگذار شده یا ارزش منصفانه دارایی دریافت شده؛ هر کدام که به وضوح قابل تعیین باشد.
• پس از تعیین بهای تمام‌شده، این بها به عنوان مبنای حسابداری دارایی ثابت در طول عمر مفید آن قلمداد می‌شود. پس از تحصیل دارایی ثابت، از ارزش منصفانه جاری برای افزایش بهای تمام‌شده و مبلغ دفتری آن استفاده نمی‌شود.

در ادامه، کاربرد اصل بهای تمام شده تاریخی را برای هر یک از طبقات اصلی دارایی‌های ثابت توضیح می‌دهیم.

زمین

شرکت‌ها اغلب از زمین به عنوان محل ساختمان برای کارخانه تولیدی یا ساختمان اداری استفاده می‌کنند. بهای تمام شده زمین شامل موارد زیر می‌باشد:

۱. قیمت خرید.

۲. هزینه‌های انجام معامله از قبیل حق مالکیت و حق‌الوکاله.

۳. کمیسیون‌های مشاور املاک.

۴. سایر موارد که پرداخت آن را خریدار بر عهده گرفته است.

به عنوان مثال، اگر قیمت نقدی زمین ۵۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد و خریدار با پرداخت حق کمسیون املاک ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال موافقت کند، بهای تمام شده زمین برابر با ۵۰,۰۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال خواهد بود.

شرکت‌ها تمام مخارج لازم برای آماده‌سازی زمین را در بدهکار (افزایش) حساب زمین ثبت می‌کنند.

هنگامی که شرکتی زمین بایری را خریداری می‌کند، این مخارج شامل هزینه‌های پاکسازی، زهکشی، پر کردن و تسطیح زمین می‌شود.

گاهی‌اوقات زمین دارای ساختمان قدیمی (کلنگی) است که باید قبل از ساخت ساختمان جدید، ساختمان قدیمی تخریب شود. در این صورت، شرکت تمام مخارج تخریب و حمل را، پس از کسر درآمد حاصل از فروش ضایعات ساختمان، به حساب زمین بدهکار می‌کند.

برای روشن شدن بحث، فرض کنید که شرکت آرمان املاک و مستغلاتی، را با قیمت ۱۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال خریداری کرده است. این ملک دارای یک انبار قدیمی است که با هزینه خالص ۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال برچیده می‌شود (هزینه تخریب ۷۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال منهای عواید حاصل از فروش ضایعات ساختمان به ارزش ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال). مخارج اضافی عبارتند از حق‌الوکاله ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال و کمیسیون مشاور املاک ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال. بهای تمام‌شده زمین ۱۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال است که مطابق تصویر زیر محاسبه شده است.